رابطۀ جوّ مدرسه و تاب‌‌آوری تحصیلی: نقش واسطه‌‌ای سرزندگی تحصیلی

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطۀ بین جوّ مدرسه و تاب‌‌آوری تحصیلی با واسطه‌‌گری سرزندگی تحصیلی در بین دانش‌‌آموزان است. بدین منظور در یک طرح پژوهشی توصیفی-‌‌همبستگی، از بین دانش‌‌آموزان ‌‌متوسطۀ دوم، 287 نفر (187 دختر و 100 پسر) با استفاده از روش نمونه‌‌گیری تصادفی خوشه‌‌ای چند‌‌مرحله‌‌ای انتخاب شدند. داده‌‌ها با استفاده از پرسشنامه‌‌های جوّ مدرسه (علیخانی و مهرمحمدی، 1383)، سرزندگی تحصیلی (دهقانی‌‌زاده و حسین‌‌چاری، 1391) و تاب‌‌آوری تحصیلی (مارتین و مارش، 2009) گردآوری شد. اطلاعات گردآوری‌‌شده توسط روش تحلیل مسیر با استفاده از نرم‌‌افزار AMOS تحلیل شد. نتایج نشان داد که مدل مفهومی پیشنهادی مورد تأیید قرار گرفت. بررسی مسیر‌‌های مستقیم ارتباط متغیّر‌‌های مورد بررسی نیز نشان داد که مسیر مستقیم متغیّر نشاط (14/0=β) و نفوذ (19/0=β) به‌‌صورت مثبت و متغیّر عدم‌‌مشارکت (20/0- =β) به‌‌صورت منفی با تاب‌‌آوری تحصیلی معنی‌‌دار است. همچنین ارتباط معنی‌‌داری بین سرزندگی تحصیلی (43/0=β) و تاب‌‌آوری تحصیلی وجود دارد. به‌‌منظور بررسی معنی‌‌داری مسیر‌‌های غیر‌‌مستقیم از روش بوت استراپ استفاده شد و نتایج نشان داد که سرزندگی تحصیلی رابطۀ نشاط و عدم‌‌مشارکت با تاب‌‌آوری تحصیلی را میانجی‌‌گری می‌‌کند؛ ولی بین   فاصله‌‌گیری و نفوذ با تاب‌‌آوری تحصیلی میانجی‌‌گری معناداری به عمل نمی‌‌آورد. یافته‌‌های حاصل از پژوهش حاضر می‌‌تواند مورد استفادۀ روان‌‌شناسان تربیتی، معلمان و سایر متخصصان مرتبط قرار گرفته و در‌‌جهت افزایش تاب‌‌آوری تحصیلی نقش داشته باشد.